گیاه پالایی هیدروکربن های نفتی لجن فاضلاب پالایشگاه اصفهان

لجن تولید شده در پالایشگاه ها از جمله مهم ترین آلاینده های محیط زیست می باشد. دفن کردن و سوزاندن لجن ها آثار خطرناکی بر محیط زیست و سلامت انسان می گذارد. بنابراین باید از روش هایی که سبب کاهش آثار سمی لجن حاوی مواد هیدروکربنی می شوند، استفاده نمود. به همین منظور در این پژوهش با استفاده از گیاهان، پالایش ترکیبات آلی لجن در خاک جهت کاهش یا حذف هیدروکربن های نفتی مورد آزمون قرار گرفت. لجن آبگیری شده واحد بازیافت آب پالایشگاه اصفهان ابتدا در هوا خشک شد. سپس به نسبت های 0، 10، 20، 30 و 40 درصد وزنی با دو خاک آهکی محمودآباد با بافت رسی (typic haplocalcids) و باغ پرندگان با بافت لوم سیلتی (anthropic torrifluvents) مخلوط شدند. به منظور آزمایش گیاه پالایی 100 عدد بذر تال فسکیو(festuca arundinacea) و اگروپایرون (agropyron smithii) هر یک جداگانه در گلدان های 3 کیلوگرمی حاوی تیمارهای مختلف خاک های آلوده به لجن در سه تکرار به مدت 5 ماه کشت شد. آبیاری به طور مرتب هر سه روز یک بار با اندازه گیری رطوبت به صورت وزنی، در حد ظرفیت مزرعه انجام شد. در پایان دوره کشت، عملکرد گیاهان و درصد کاهش کل هیدروکربن های نفتی ریزوسفر گیاهان تعیین شد. نتایج نشان داد که با افزایش درصد لجن تا سطح 40 درصد میزان هیدروکربن های نفتی در ریزوسفر گیاه تال فسکیو 65 درصد کاهش یافت. در حالی که در ریزوسفر گیاه اگروپایرون با افزایش درصد لجن و در سطح 30 درصد میزان ترکیبات نفتی 55 درصد کاهش یافت. در مجموع سطح 40 درصد لجن، عملکرد ریشه و اندام هوایی کمتری نسبت به سایر سطوح لجن در اگروپایرون و تال فسکیو داشت. تجزیه هیدروکربن های نفتی در ریزوسفر تال فسکیو و در سطح 40 درصد لجن مخلوط با خاک باغ پرندگان بیشتر از سایر سطوح بود، اما عملکرد به دست آمده در این سطح بسیار پایین بوده و به دست آوردن سطح پوشش مناسبی از گیاه مشکل است. اما در کل عملکرد این گیاه در سطح 20 درصد لجن مخلوط با خاک محمودآباد کاهش بسیار زیادی نسبت به شاهد نداشت و تجزیه هیدروکربن های نفتی نیز در این سطح نسبتا قابل قبول بود. بنابراین گیاه پالایی به وسیله این گیاه و در خاک محمود آباد در سطح 20 درصد لجن و درخاک باغ پرندگان در سطح 30 درصد لجن توصیه می شود. بیشترین مقدار تجزیه هیدروکربن های نفتی در ریزوسفر اگروپایرون، در سطح 30 درصد لجن مخلوط با خاک باغ پرندگان مشاهده شد. اما بیشترین عملکرد گیاه در سطح 20 درصد لجن دیده شد. بنابراین گیاه پالایی به وسیله این گیاه در سطح 20 و 30 درصد لجن و ترجیحا مخلوط با خاک با بافت سبک تر توصیه می شود. این مطالعه نشان داد که ریزوسفر گیاه تال فسکیو در کاهش ترکیبات نفتی بیشترین اثر را داشته است و به نظر می رسد که گیاه پالایی در خاک های با بافت ریزتر می تواند با جذب و تثبیت ترکیبات سمی در سطوح بالاتری از ترکیبات آلاینده گیاه را در خود رشد و توسعه دهد